Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011

Τι είναι αυτό το blog;

Traduttore, traditore - μεταφραστής, προδότης.

Έτσι κι εγώ, προδίνω καθημερινά αυτό που περισσότερο αγαπώ. Μόνο μου ελαφρυντικό η ελπίδα ότι οι καρποί της προδοσίας μου θα αγγίξουν μια χορδή στους αναγνώστες, θα τους απογειώσουν, ίσως θα τους συγκινήσουν αρκετά ώστε να τους δώσουν την αφορμή να γνωρίσουν στο πρωτότυπο όσο περισσότερα βιβλία μπορούν.

Στο blog αυτό μιλάω για τη μετάφραση. Για βιβλία που έχω μεταφράσει, για διλήμματα και επιλογές, για λάθη και παραλείψεις, για ολισθήματα δικά μου και άλλων, για τη φρίκη των ελληνικών υποτίτλων και των φτηνών εκδόσεων, για την απόλαυση μιας εμπνευσμένης απόδοσης. Λίγο απ' όλα, δηλαδή, ένα συνονθύλευμα από αναμνήσεις και εμμονές.

Η ιδέα ενός τέτοιου blog, με προσωπικές εμπειρίες και απόψεις γύρω από τη μετάφραση, τριγυρίζει στο μυαλό μου εδώ και καιρό. Η αφορμή όμως για να την κάνω πράξη ήταν η τελευταία μου δουλειά, η μετάφραση του μυθιστορήματος Ο άνθρωπος που έλεγε ιστορίες του Mario Vargas Llosa. Ήταν τόσα αυτά που ήθελα να πω για την σχέση μου με το βιβλίο, για τη μετάφραση του, για το ίδιο το βιβλίο εντέλει, ώστε σκέφτηκα μέχρι και ν' ανοίξω ένα blog μόνο για το βιβλίο αυτό.

Τελικά αποφάσισα ν' ανοίξω το blog που βλέπετε και να το εγκαινιάσω με την αφήγηση της περιπέτειας της μετάφρασης του παραπάνω βιβλίου. Όταν τελειώσω με αυτό, θα συνεχίσω με άλλα θέματα, μεταξύ άλλων και άλλες μεταφραστικές περιπέτειες.

Δεν ξέρω ποιον μπορεί να ενδιαφέρουν όλα αυτά - ίσως μονάχα έναν άλλον μεταφραστή, ή τίποτε εμμονικούς αναγνώστες. Για να καταλήξατε εδώ, μάλλον ανήκετε σε μια από τις δυο παραπάνω κατηγορίες, επομένως σας αξίζει αυτό που πάθατε.

Καλωσήλθατε λοιπόν και καλή σας ανάγνωση!

11 σχόλια:

  1. Καλημέρα και καλοτάξιδο το νέο blog.
    Ανήκω τουλάχιστον στη μια κατηγορία αναγνωστών που αναφέρεις - για να μην πω και στις δύο.
    Καλή συνέχεια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μια χαρά μου φαίνονται όλα αυτά. Είμαι πολύ περίεργος για το τι έχεις να πεις όμως.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Παιδιά σας ευχαριστώ, καλώς ήλθατε!

    Γιάννη, έχω ήδη έχω πει μερικά. Αν θες να πάρεις μια ιδέα μπορείς να δεις τις δύο προηγούμενες αναρτήσεις. Έχω κάνει τέσσερις συνολικά ως τώρα, αλλά οι δύο πρώτες είναι εισαγωγικές, έχουν πολλές φωτογραφίες και αποσπάσματα από κείμενα άλλων, μην τις κοιτάξεις. Αν θες να δεις κάτι, δες τα δύο προηγούμενα:

    Ο ιστορητής - Ιστορία ενός έρωτα

    και

    Ο ιστορητής - Η περιπέτεια μιας μετάφρασης

    όπου μιλάω για την τελευταία μου δουλειά (και έπεται συνέχεια).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Πολύ ωραίο το concept του καινούριου σου ιστολογίου, Μελάνη. Αδημονώ να δω τις επόμενες αναρτήσεις σου (συγχαρητήρια και για την έκδοση, παρεμπιπτόντως).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Βέβαια, η Ισπανική δεν είναι η γλώσσα που ξέρω (άσχετα αν μερικές λέξεις τις πιάνω...) και θα μου ήταν δύσκολο να παρακολουθήσω τις σχετικές με τη γλώσσα αυτή αναρτήσεις. 'Ομως τα μεταφραστικά προβλήματα υπάρχουν σε όλες τις γλώσσες, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για ιδιωματικές εκφράσεις. Ακόμη και όταν μεταφράζουμε από την καθαρεύουσα ή την αρχαία Ελληνική. Πάμπολες νεοελληνικές μεταφράσεις αρχαίων κειμένων ακούγονται, επιεικώς, "ξύλινες". Χωρίς ροή, συχνά χωρίς νόημα, γιατί ο μεταφραστής, αντί να κατανοήσει τι διαβάζει και να το αποδώσει ελεύθερα, κάνει κατά λέξη μετάφραση, διατηρώντας και τη σύνταξη που είναι και το χειρότερο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Έχεις δίκιο για τα αρχαία κείμενα.

    Πιστεύω ότι πρέπει να γίνεται διάκριση ανάμεσα στη μετάφραση που έχει σκοπό την τέρψη και στη μετάφραση που έχει σκοπό τη διευκόλυνση της μελέτης. Στην πρώτη πρέπει να δοθεί σημασία στη ροή και τη φυσικότητα, στη δεύτερη πρέπει να δοθεί σημασία στην ακρίβεια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Αχ, φιλενάδα, έπρεπε να σε ήξερα όταν παιδευόμουν να μεταφράσ ένα βιβλίο και 'κόλλαγα' σε κάποια σημεία...
    Τελικά, το είδα να κυκλοφορεί μεταφρασμένο και, προφανώς το μικρόβιο του θέλω-να-το-μεταφράσω/αποδώσω-όσο-πιο-σωστά-γίνεται με πήγε κατευθείαν στα σημεία εκείνα... Με χαρά και λύπη είδα ότι ο επιτυχημένος ανταγωνιστής μου δεν ασχολήθηκε τόσο...
    Ας είναι.
    Κάθε καλή ευχή για το ιστολόγιο να 'πιάσει'!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Καλώς τον Αιμίλιο, ευχαριστώ για το σχόλιο!

    Είναι μεγάλη πίκρα αυτό που λες, το ξέρω. Καλή τύχη στην επόμενη προσπάθεια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Σ' ευχαριστώ και νά 'σαι καλά!
    Δεν νομίζω όμως να ξαναέχω τέτοιον ενθουσιασμό όπως τότε με το βιβλίο αυτό...
    Ήταν που είχα πρωτοδιαβάσει το (καταπληκτικό, το συστήνω συχνά) "ΕΙΜΑΙ ΟΚΕΫ, ΕΙΣΑΙ ΟΚΕΫ" του Τόμας Χάρρις και το βιβλίο αυτό ήταν στην βιβλιογραφία αναφοράς του.
    Ο λόγος που δυσκολεύτηκα τόσο που να σταματήσω, ήταν η εξειδικευμένη ορολογία (Ψυχολογία-Κοινωνιολογία κτλ.) αφενός, αλλά και κάποιες σύγχρονες λέξεις και φράσεις που, αν δεν ζει κανείς εκεί, μάλλον δύσκολα θα τις γνωρίζει...
    (Πρώτη προσπάθεια σε χαρτί -1995-, μετά σε υπολογιστή -1998-, αλλά χωρίς το Γκούγκλη για βοήθεια...)
    Παράδειγμα το απίθανο PTA (pta, όχι ρτα), που χρόνια μετά κατάλαβα τι σημαίνει και ο μεταφραστής του βιβλίου που κυκλοφορεί το μετέφρασε ΠΤΑ (!), που, δεν νομίζω να κατάλαβε κανείς τι είναι...
    Το Parents'-Teachers' Assosiation όμως όλοι το αναγνωρίζουμε σαν Σύλλογο Γονέων & Κηδεμόνων, σωστά;
    Ε, πόσες φορές σκέφτηκα να επικοινωνήσω με τον εκδότη για διορθώσεις δεν φαντάζεσαι. Αλλά το άφησα...

    ΟΚ Αρκετά είπα.
    Καλή συνέχεια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή